100-lecie Katedry Biofizyki Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Z przedmowy
Przypadający w roku 2021 jubileusz 100‑lecia powołania do życia Katedry Fizyki na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Poznańskiego daje asumpt do przypomnienia osób, które przyczyniły się do jej powstania oraz instytucjonalnego trwania. Katedra ta była pierwszą tego rodzaju katedrą w przedwojennej Polsce i pierwszą w Europie. Zasadniczy cel jej utworzenia jest ciągle aktualny i dotyczy nauczania fizyki i biofizyki studentów wszystkich wydziałów Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, a wcześniej poznańskiej Akademii Medycznej utworzonej na bazie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Z czasem Katedra Fizyki została przemianowana na Katedrę Biofizyki i pod tą nazwą kontynuuje swoją działalność na niwie dydaktycznej i naukowej do dnia dzisiejszego.
Nauczanie fizyki i biofizyki na Uniwersytecie Medycznym jest specyficzne ze względu na odmienne potrzeby studentów kierunków medycznych i tych paramedycznych. Przekazywana im wiedza daje podstawy naukowe praktycznie we wszystkich gałęziach medycyny. Pomaga w zrozumieniu zjawisk zachodzących w organizmie ludzkim, metod diagnostycznych i terapeutycznych czy też objaśnia wpływ fizycznych czynników środowiskowych na człowieka. Mówimy tu zarówno o opisie jakościowym, jak i ilościowym. Zainteresowania i pasje naukowe osób związanych z Katedrą przyczyniły się wielokrotnie do powstania nowych katedr i zakładów naszej uczelni. Szkolona w Katedrze kadra naukowa nie tylko pracowała i pracuje na rzecz Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ale też przyczyniała się do rozwoju wielu innych placówek naukowych, dydaktycznych i leczniczych. Związki fizyki i biofizyki z naukami medycznymi są bardzo szerokie i trudno wskazać obszar fizyki, który nie ma zastosowania medycznego i vice versa, praktycznie nie ma obszaru medycyny, gdzie fizyka jest nieobecna. Jednak w ostatnich 30 latach to właśnie w Katedrze Biofizyki zrodził się zamysł utworzenia Zakładu Optometrii – obecnie Katedry Chorób Oczu i Optometrii i Zakładu Protetyki Słuchu, tworzonych z myślą o kształceniu optometrystów i protetyków słuchu. Do powstania tych jednostek przyczyniła się przychylność władz rektorskich i dziekańskich.
Niniejsza monografia obejmuje tylko kilka wątków 100-letniej historii Katedry Biofizyki przedstawionych na tle rozwoju fizyki w Europie i Polsce oraz wybranych związków pomiędzy biofizyką i medycyną. Wątek dydaktyczny tak istotny w życiu Katedry wymaga szerszego, odrębnego opracowania przedstawiającego meandry nauczania biofizyki. Ciekawe mogłoby być również opracowanie dotyczące funkcji i roli Katedry Biofizyki w Uczelni i ukazanie, jak one się zmieniły na przestrzeni lat. Związana z tym tematyka naukowa i jej praktyczne zastosowania zostały zasygnalizowane w niniejszym opracowaniu. (...)