Komórki macierzyste jako bioetyczny problem współczesnej medycyny

Z wstępu

Gwałtowny rozwój nauk medycznych rodzi nowe, nieznane dotąd wyzwania i dylematy etyczne. Bieg wydarzeń w wieku XX i na początku wieku XXI potwierdzają powyższą tezę. Niepohamowana wola i chęć życia, które determinują zachowania ludzkie i wytyczają coraz to nowsze granice życia i śmierci, inspirują także ekspansywny rozwój nauki. Z jednej strony medycyna okazuje swoją potęgę ratując życie ludzkie coraz pełniej i doskonalej, z drugiej zaś pośrednio uderza w relacje społeczne, uświęcone przez tradycję i kulturę. Współczesna medycyna tworzy nowe możliwości terapeutyczne, ale także zmusza do refleksji. Spory i dyskusje, które mają miejsce na płaszczyźnie bioetycznej potwierdzają spostrzeżenia, jak ważny jest odbiór społeczny najnowszych odkryć medycznych. Zatem ekspansywny rozwój nauk medycznych wymusza ustosunkowanie się do współczesnych problemów etycznych, które towarzyszą tym zmianom. Jest niezwykle trudno znaleźć, satysfakcjonującą ogół społeczeństwa, odpowiedź na wydarzenia, które nigdy wcześniej nie miały miejsca i wydają się być zaprzeczeniem naturalnych praw natury. Kolejne „cuda medycyny” zdarzają się co dnia, a doniesienia prasowe ujawniają nowe fakty, nierzadko w aurze sensacji. Kobiety 60-letnie, które rodzą dzieci, pierwsze próby klonowania człowieka, bioniczne kończyny, które są sterowane myślą ludzką czy „humanizowane” zwierzęta, to tylko niektóre z nich. Nauka rozwija się szybciej niż kiedykolwiek, ale efekty jej działań często wywołują skrajnie odmienne odczucia i postawy. Okazuje się, że uwarunkowania kulturowe i społeczne odgrywają zasadniczą rolę w kształtowaniu się postaw moralnych. W sytuacjach krańcowych mogą one doprowadzić do zahamowania postępu badań nad kontrowersyjną materią lub nawet skutecznie doprowadzić do zakazania dalszego prowadzenia doświadczeń naukowych w tym zakresie. Zatem nie tylko czynniki ustawodawcze odgrywają rolę nadrzędną, ale także zrozumienie i aprobata społeczna wydają się być istotne dla rozwoju współczesnej medycyny. To właśnie kraje takie jak: Wielka Brytania i Korea Południowa, gdzie przyzwolenie społeczne na różnego typu badania naukowe jest znaczne, najbardziej dynamicznie rozwijają badania medyczne, które dla innych są niedopuszczalne z perspektywy moralnej. Na drugim krańcu znajdują się kraje postrzegane jako typowo religijne, gdzie konserwatywne prawo i często ortodoksyjne podejście do spraw wiary z natury rzeczy wykluczają część współczesnych technik terapeutycznych. Zatem pytanie, co tak naprawdę kształtuje i determinuje naszą ocenę moralną w kwestiach światopoglądowych staje się fundamentalnym dla dalszego rozwoju biomedycyny. 

Problemem nurtującym współczesnych badaczy, lekarzy, etyków czy filozofów, jest pytanie nie o to czy możemy technicznie wykonać skomplikowany zabieg, lecz czy powinniśmy go wykonać, czy mamy moralne prawo, aby go przeprowadzić. Dziedziny nauki, które skupiają w sobie zasadnicze dylematy i kontrowersje etyczne dzisiejszej biologii i medycyny to współczesna transplantologia i medycyna regeneracyjna.