Od Poznańskich Zakładów Farmaceutycznych „Polfa” do Glaxo Wellcome (1961–1998)

Przedmiotem pracy są Poznańskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”. Ramy czasowe wyznaczają lata 1961–1998, przypadające w Polsce na okres gospodarki centralnie planowanej i wolnorynkowej. Pracę otwiera rok 1961, kiedy nastąpiła reorganizacja całej branży przemysłu farmaceutycznego, w wyniku której powołano Zjednoczenie Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”, będące organem zwierzchniczym nad PZF. Końcową cezurę wyznacza natomiast 1998 r. – zakup 80% akcji poznańskiego przedsiębiorstwa przez brytyjski koncern Glaxo Wellcome.
Monografia skupia się na produkcji oraz zakresie asortymentu Poznańskich Zakładów Farmaceutycznych „Polfa”. W przeprowadzonej analizie podjęto również próbę poszukiwania innowacyjności w działaniach omawianej wytwórni leków, szczególnie w zakresie technologii produkcji. Założono, że na działalność zakładów największy wpływ miały: powojenna baza przemysłowa Poznania, wynikająca z uwarunkowań polityczno-gospodarczych organizacja przemysłu  farmaceutycznego w Polsce, zaplecze naukowo-badawcze zakładów, a także współpraca podejmowana z branżowymi instytutami naukowymi, uczelniami wyższymi oraz firmami zagranicznymi.
W pierwszym rozdziale ukazano historię przedsiębiorstw poprzedzających PZF, genezę ich powstania oraz strukturę organizacyjną na przestrzeni lat. Dokonano charakterystyki przemysłu leków i nici chirurgicznych na terenie Poznania w okresie poprzedzającym powołanie państwowego konglomeratu – Zjednoczenia Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”. Przybliżono również strukturę organizacyjną zakładów na przestrzeni kilkudziesięciu lat działalności.
W drugim rozdziale scharakteryzowano państwowy przemysł farmaceutyczny w Polsce pod względem struktury oraz czynników rozwoju. Przyjrzano się strategii branży oraz jej funkcjonowaniu w trudnych dla Polski latach 80., pełnych zmian na szczeblach centralnych.
Rozdział trzeci stanowi analizę infrastruktury naukowo-technicznej Zjednoczenia Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”. Integralną częścią tej infrastruktury było zaplecze naukowo-badawcze poznańskiej „Polfy”, które zostało omówione w kolejnym rozdziale.
Szczególnie istotne okazało się zakładowe laboratorium badawcze, w którym pracowano nad technologią leków, kreowano asortyment oraz rozwiązywano bieżące problemy produkcji. ZLB prowadziło współpracę z branżowymi instytutami naukowymi oraz szkołami wyższymi, co zostało ukazane w piątym rozdziale. Szczególnie intensywną, obopólnie korzystną kooperację nawiązano z Wydziałem Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Poznaniu. Dla rozwoju zakładów istotne były również kontakty z przedsiębiorstwami zagranicznymi.
W rozdziale szóstym scharakteryzowano produkcję PZF pod względem ilości, asortymentu, jakości oraz uzyskiwanych wyników finansowych. W poznańskiej „Polfie” produkowano niemal wszystkie dostępne w Polsce formy leków. Do zdecydowanie najbardziej postępowych zaliczyć należy aerozole  lecznicze, które w badanym okresie zyskiwały coraz większe znaczenie terapeutyczne. W swoim czasie „Polfa” Poznań była także jedynym w kraju producentem czopków, zawiesin pediatrycznych czy choćby pastylek do ssania. Kluczową grupę wyrobów z uwagi na kryterium działania stanowiły leki  przeciwastmatyczne, chemioterapeutyki oraz leki psychotropowe. Ponadto wytwarzano szereg preparatów o innym zastosowaniu oraz parafarmaceutyków.
Egzemplifikację uwarunkowań produkcyjnych oraz działań podejmowanych na rzecz innowacji stanowi ostatni rozdział – studium przypadku. Omówiono w nim problematykę produkcji resorbowalnych nici chirurgicznych – katgutu oraz Dexonu, które należały do najbardziej rozpoznawalnych i kluczowych wyrobów zakładów.
Poznańskich Zakładów Farmaceutycznych „Polfa” nie sposób określić mianem innowacyjnych z uwagi na znaczny udział prac odtwórczych. Jednak dzięki sprawnemu zarządzaniu, trafionym inwestycjom, kontaktom z przedstawicielami nauki oraz korporacjami zagranicznymi przedsiębiorstwo reprezentowało wysoki poziom technologiczny w skali krajowej. „Polfa” Poznań przeszła przez okres transformacji ustrojowej w Polsce bez znaczących problemów, szybko adaptując się do realiów wolnego rynku.