Nakład wyczerpany
Wybrane zagadnienia z medycyny sądowej
Spis treści
1. SĄDOWO-LEKARSKA SEKCJA ZWŁOK
Janusz Kołowski, Czesław Żaba
1.1. Rodzaje sekcji zwłok
1.2. Sekcja głowy
1.3. Sekcja klatki piersiowej i jamy brzusznej
1.4. Wybrane techniki sekcyjne
1.4.1. Pośmiertne odkrwienie narządów szyi
1.4.2. Próba na zator powietrzny serca
1.4.3. Próba na odmę opłucnową
1.4.4. Sekcja zwłok noworodka
1.4.4.1. Technika wykonania próby wodnej płucnej
1.4.4.2. Próba żołądkowo-jelitowa
1.5. Badania dodatkowe
1.6. Protokół oględzin i sekcji zwłok
2. OGLĘDZINY ZWŁOK I MIEJSCA ICH ZNALEZIENIA
Marian Stochaj
2.1. Rola i zadania lekarza podczas oględzin zwłok na miejscu ich znalezienia
2.2. Właściwe oględziny zwłok na miejscu ich znalezienia
3. STWIERDZENIE ŚMIERCI
Czesław Żaba, Zbigniew Żaba
4. ZARYS ANTROPOLOGII SĄDOWEJ
Dorota Lorkiewicz-Muszyńska, Julia Sobol
4.1. Wstęp
4.2. Badania szczątków kostnych
4.2.1. Pochodzenie gatunkowe
4.2.2. Określenie płci na podstawie szkieletu
4.2.3. Określenie wieku na podstawie szkieletu
4.2.3.1. Ocena wieku w okresie dzieciństwa
4.2.3.2. Ocena wieku w okresie młodzieńczym
4.2.3.2.1. Wiek zębowy
4.2.3.3. Ocena wieku w okresie dorosłym
4.2.3.3.1. Czaszka
4.2.3.3.2. Zmiany struktury istoty gąbczastej kości ramiennej
4.2.3.3.3. Zmiany struktury istoty gąbczastej kości udowej
4.2.3.3.4. Zmiany na powierzchni spojenia łonowego
4.2.3.3.5. Zmiany końców mostkowych kości żebrowych
4.2.3.3.6. Wiek zębowy
4.2.3.4. Metoda histologiczna
4.2.4. Szacowanie wysokości ciała w oparciu o pomiary kości
4.2.5. Szacowanie masy ciała w oparciu o pomiary kości
4.2.6. Badania identyfikacyjne szczątków ludzkich na podstawie czaszki
4.2.6.1. Odtwarzanie wyglądu twarzy na podstawie czaszki
4.2.6.2. Badania porównawcze
4.2.6.2.1. Badania porównawcze metodą superprojekcji
4.2.6.2.2. Badania odontologiczne
4.2.6.2.3. Badania z wykorzystaniem zdjęć radiologicznych
5. GENETYKA SĄDOWA
Tadeusz Dobosz
5.1. Materiał genetyczny człowieka
5.2. Izolacja DNA i RNA
5.2.1. Uwagi ogólne
5.2.2. Pobieranie krwi
5.2.3. Pobieranie innego materiału niż krew
5.2.4. Postępowanie z materiałem mrożonym
5.2.5. Odwrotna transkrypcja
5.3. Zarys historii genetyki sądowej
5.4. Definicja polimorfizmu genetycznego
5.5. Rodzaje polimorfizmów kwasu deoksyrybonukleinowego
5.6. Różne poziomy badania polimorfizmu genetycznego
5.7. Technika PCR
5.8. Zastosowania (aplikacje praktyczne) genetyki sądowej
5.8.1. Identyfikacja osób
5.8.2. Identyfikacja próbek krwi i preparatów histologicznych
5.8.3. Badanie śladów biologicznych
5.8.4. Dochodzenie spornego ojcostwa
5.8.5. Ustalanie pokrewieństwa dla celów imigracyjnych
5.8.6. Zastosowanie biologii molekularnej w seroantropologii
5.8.7. Diagnostyka medyczna oraz inne zastosowania w medycynie technik molekularnych, charakterystycznych dla genetyki sądowej
5.8.8. Badanie kopalnego DNA (aDNA)
5.9. Ilość materiału biologicznego niezbędnego do wykonania badania do celów genetyki sądowej
6. ASPEKTY PRAWNE USTALENIA MACIERZYŃSTWA I OJCOSTWA
Czesław Żaba
6.1. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki
6.2. Uznanie ojcostwa
6.3. Ustalenie ojcostwa przez sąd
6.4. Zaprzeczenie ojcostwa
6.5. Ustalenie bezskuteczności uznania
7. TOKSYKOLOGIA SĄDOWO-LEKARSKA
Roman Wachowiak
7.1. Rola i znaczenie toksykologii w strukturze badań medycyny sądowej
7.2. Aktualne struktury zatruć – współczesne toksykomanie notowane w kazuistyce toksykologii klinicznej i medycyny sądowej
7.3. Wybrane zagadnienia toksykologii ogólnej
7.3.1. Charakterystyka trucizny i zatrucia (intoksykacji)
7.3.2. Rodzaje zatruć
7.3.3. Czynniki wpływające na przebieg zatrucia
7.3.4. Drogi wchłaniania, metabolizm i wydalanie ksenobiotyków
7.3.4.1. Procesy wchłaniania
7.3.4.2. Metabolizm i procesy wydalania ksenobiotyków
7.4. Wybrane parametry farmakokinetyczne (leki) i toksykokinetyczne (związki chemiczne) i ich znaczenie w toksykologii sądowej
7.5. Diagnostyka śmierci z zatrucia – badania pośmiertne, zabezpieczenie materiału do badań chemiczno-toksykologicznych
7.6. Wykładniki patomorfologiczne zatruć i ich znaczenie diagnostyczne w ocenie toksykologiczno-sądowej – Ex-post
7.7. Klasyfikacja najczęściej notowanych trucizn
7.7.1. Podział fizykochemiczny związków toksycznych
7.7.2. Podział trucizn uwzględniający narządowy i układowy mechanizm działania toksycznego
7.7.3. Toksykologia stosowana i jej wykorzystanie w interpretacji wybranych przypadków zgonów z udziałem ksenobiotyków
7.7.4. Metale ciężkie i ich sole rozpuszczalne w wodzie w kazuistyce zatruć w medycynie sądowej
7.7.5. Substancje żrące w kazuistyce zatruć
7.7.6. Leki używane w celach: morderczych i eutanazji – śmierć na życzenie
7.7.7. Aktualne zagrożenia terrorystyczne wynikające z użycia trucizn chemicznych i biologicznych
7.8. Współczesne problemy toksykologiczno-sądowe związane z narkomanią i lekomanią
7.8.1.Wprowadzenie
7.8.1.1. Regulacje prawne w przeciwdziałaniu narkomanii i lekomanii
7.8.1.2. Przyczyny nadużywania środków psychoaktywnych
7.8.2. Klasyfikacja środków psychoaktywnych z uwzględnieniem typów zależności najczęściej notowanych w Polsce
7.8.3. Następstwa przewlekłego nadużywania środków psychoaktywnych
7.8.4. Zagrożenia i konsekwencje wynikające z zażywania związków psychoaktywnych
7.8.5. Metody diagnostyki chemicznej związków psychoaktywnych w materiale biologicznym – wyniki badań a uwarunkowania interpretacyjne
7.8.5.1. Homogeniczne metody analityczne stosowane w rutynowych badaniach diagnostycznych materiału biologicznego – analiza jakościowa związków psychoaktywnych
7.8.5.2. Metody immunochemiczne stosowane w „półilościowej” analizie związków psychoaktywnych
7.8.5.3. Metody heterogeniczne potwierdzające skryningowe wyniki badań immunochemicznych
7.8.6. „Dopalacze” – nowe zjawisko zagrażające zdrowiu i życiu współczesnego człowieka
7.8.6.1. Wprowadzenie
7.8.6.2. Regulacje prawne ograniczające dystrybucję środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów narkotykowych, „dopalaczy” – postanowienia międzynarodowe
7.8.6.3. Regulacje prawne ograniczające nielegalną dystrybucję związków psychoaktywnych z grupy „dopalaczy” – kompetencje instytucji państwowych
7.8.6.4. Klasyfikacja syntetycznych związków chemicznych z grupy dopalaczy – designer drugs
7.8.6.5. Pochodne grupy fenetyloaminy – fenylopropyloaminy
7.8.6.6. Pochodne fenetyloaminy – fenylopropyloaminy typu 2 C-X i C-X-NBOMe
7.8.6.7. Pochodne katynonu (cathinone)
7.8.6.8. Pochodne piperazyny w grupie designer drugs
7.8.6.9. Pochodne grupy tryptaminy – biologicznie czynne związki chemiczne zawierające układ indolu
7.8.6.10. Preparaty roślinne typu spice, herbal high – nowa alternatywa w grupie „dopalaczy”
7.9. Toksykologia alkoholu etylowego i jej udział w kazuistyce zdarzeń w medycynie sądowej
7.9.1. Regulacje prawne związane z nadużywaniem alkoholu
7.9.2. Zachowanie się alkoholu etylowego w organizmie człowieka
7.9.3. Proces metabolizacji alkoholu metylowego i glikolu etylowego, głównych zamienników alkoholu etylowego – konfrontacja mechanizmu działań toksycznych, śmiertelnych
7.9.4. Określenie stężenia alkoholu we krwi na podstawie obliczeń prospektywnych
7.9.5. Problem alkoholu endogennego w interpretacji stanu trzeźwości
7.9.6. Metody oznaczania alkoholu etylowego we krwi
7.9.7. Umowna czterostopniowa skala oddziaływań toksycznych alkoholu etylowego na zdolność psychomotoryczną
8. PODSTAWOWE PRZEPISY I POJĘCIA PRAWA KARNEGO
Agnieszka Nowicka
8.1. Czyn zabroniony, przestępstwo – kryteria podziału
8.2. Formy popełnienia przestępstwa
8.3. Wyłączenie odpowiedzialności karnej
8.4. Kara i środki karne
8.5. Część szczególna kodeksu karnego
8.6. Podstawowe zasady i pojęcia prawa karnego procesowego
8.6.1. Podstawowe zasady prawa karnego procesowego
8.6.2. Strony postępowania, obrońcy, pełnomocnicy, świadkowie
8.6.2.1. Oskarżyciel publiczny
8.6.2.2. Pokrzywdzony – jego prawa i obowiązki
8.6.2.3. Podejrzany, oskarżony – jego prawa i obowiązki
8.6.2.4. Obrońcy i pełnomocnicy
8.6.2.5. Świadek
8.6.3. Lekarz w postępowaniu przygotowawczym i sądowym
8.7. Postępowanie przygotowawcze i sądowe
8.7.1. Cele postępowania przygotowawczego, organy prowadzące, formy
8.7.2. Postępowanie sądowe, organy
8.8. Sądy, prokuratura, policja – ich uprawnienia, struktura i zadania
8.8.1. Sądy
8.8.2. Prokuratura – struktura i zadania
8.8.3. Policja – struktura i zadania
8.9. Postępowanie cywilne
9. LEKARZ JAKO BIEGŁY SĄDOWY I LEKARZ SĄDOWY
Czesław Żaba, Jerzy T. Marcinkowski
10. SĄDOWO-LEKARSKA OCENA USZKODZEŃ CIAŁA I ROZSTROJU ZDROWIA W POSTĘPOWANIU KARNYM
Czesław Żaba
10.1. Metodyka badania pokrzywdzonych przy podejrzeniu o dokonanie uszkodzenia ciała
10.2. Przykładowa obdukcja sądowo-lekarska
11. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA I CYWILNA LEKARZA
Paweł Świderski, Czesław Żaba
11.1. Odpowiedzialność karna
11.1.1. Przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu
11.1.2. Nieudzielenie pomocy
11.1.3. Leczenie bez zgody
11.1.4. Inne rodzaje odpowiedzialności karnej lekarza
11.2. Odpowiedzialność lekarza za wykroczenia
11.3. Odpowiedzialność cywilna
11.3.1. Podstawy odpowiedzialności cywilnej
11.3.2. Wybrane rodzaje odpowiedzialności cywilnej lekarza w zależności od formy wykonywania zawodu
11.3.3. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa, wina lekarza
11.3.4. Odpowiedzialność zakładu opieki zdrowotnej
11.3.5. Szkoda
11.3.5.1. Ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej
11.3.5.2. Terminy przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym
12. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA LEKARZA I LEKARZA DENTYSTY
Margit Kis-Wojciechowska
12.1. Wstęp
12.2. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej
12.2.1. Czynności sprawdzające
12.2.2. Czynności wyjaśniające
12.2.3. Postępowanie przed sądem lekarskim
12.2.4. Postępowanie wykonawcze
13. PRAWA PACJENTA
Paweł Świderski
13.1. Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych
13.2. Prawo pacjenta do informacji
13.3. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych
13.4. Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
13.5. Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta
13.6. Prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej
13.7. Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza
13.8. Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
13.9. Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej
13.10. Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
13.11. Rzecznik Praw Pacjenta
13.12. Przykłady ważniejszych uprawnień pacjenta wynikające z innych aktów prawnych
13.13. Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych
13.14. Wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych