Higiena pracy w pielęgniarstwie i ratownictwie medycznym

Warunki pracy tzw. „białego personelu” ochrony zdrowia mogą być związane z występowaniem szeregu problemów natury medycznej i społecznej. Już na przełomie wieków XVII i XVIII włoski lekarz, „ojciec medycyny pracy” – Bernardino Ramazzini – dostrzegał problemy zdrowotne związane z wykonywaniem zawodów medycznych. W swym dziele „De morbis artificium diatriba” zawody medyczne wymienił na drugim miejscu (po górnictwie) pod względem – dziś byśmy powiedzieli – poziomu ryzyka zawodowego. Badacz ten dostrzegał przede wszystkim wysokie ryzyko wystąpienia chorób zakaźnych w pracy o takim profilu. Jednakże dopiero dalsze odkrycia i wprowadzenie metod profilaktyki ponad 150 lat później dały szansę na jego ograniczenie. Obserwacje Ignacego Filipa Semmelweisa, Josepha Listera i Ludwika Pasteura utworzyły podwaliny współczesnej aseptyki. Z kolei obserwacje badaczy XX-wiecznych pomogły ograniczyć skutki narażenia na „nowe” czynniki szkodliwe, z którymi zaczął kontaktować się personel ochrony zdrowia (promieniowanie jonizujące, pole elektromagnetyczne, czynniki alergizujące etc.). Gdy weźmiemy do ręki aktualne dane statystyczne, dotyczące skutków warunków pracy w ochronie zdrowia, dostrzec możemy, że pielęgniarki i ratownicy medyczni są populacją szczególnie obciążoną konsekwencjami zdrowotnymi swej pracy.
Praca w pielęgniarstwie i ratownictwie może powodować szereg konsekwencji – od wypadków przy pracy, poprzez choroby cywilizacyjne związane z pracą, aż do stwierdzanych chorób zawodowych. Niestety, w Polsce mimo dobrze sformułowanych aktów prawnych rzeczywistość w zakresie profilaktyki w warunkach pracy zawodowej pozostawia wiele do życzenia. Kondycja finansowa zakładów opieki zdrowotnej oraz coraz większa biurokratyzacja są czynnikiem pogłębiającym także te problemy. Dostateczna wiedza personelu medycznego w tym zakresie może ograniczyć niekorzystne konsekwencje zdrowotne wyboru potrzebnych społecznie zawodów. Współczesna higiena jako nauka i działalność praktyczna poświęcona rozpoznaniu, ocenie i kontroli zagrożeń zdrowotnych w środowisku pracy daje duże możliwości ograniczenia ich wpływu. Autorzy publikacji w kolejnych rozdziałach przedstawili wpływ poszczególnych czynników uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia w pracy pielęgniarki i ratownika medycznego oraz zasady ograniczania przyczyn i skutków takich narażeń.
Ponadto przedstawione zostały prawne zasady profilaktyki w miejscu pracy, orzecznictwa chorób zawodowych, a także rola specjalizacji pielęgniarskiej z zakresu ochrony zdrowia pracujących. Mam skromną nadzieję, że niniejsza pozycja zainteresuje Czytelników i poszerzy ich wiedzę w tym zakresie.